Wychowanie do życia w rodzinie

Od 1 września 2021 r. zmieniają się też warunki i sposób realizacji przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie. Wchodzi   w życie nowelizacja rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół. Zmiana obowiązująca polega na wykreśleniu zalecenia realizacji zajęć wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ) na pierwszej i ostatniej godzinie lekcyjnej. Zmiana nie nakłada obligatoryjnego obowiązku innego planowania rozkładu lekcji. Zajęcia WDŻ są obligatoryjne z mocy rozporządzenia do realizacji w szkołach. Rodzice mogą jednak decydować o tym czy dziecko będzie w nich uczestniczyć, czy też nie.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki  z 13 sierpnia 2021 r.  zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. z 2021 r. poz. Poz. 1533)

 

 

Program nauczania

wychowanie do życia w rodzinie

Rok szkolny 2024/2025

 

 

Nauczyciel przedmiotu: mgr Anna Wojtasik

 

WDŻ klasa IV, V, VI, VII, VIII 

 

Program nauczania Teresy Król: „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 4 szkoły podstawowej, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2017.

 

Program nauczania Teresy Król: „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 5 szkoły podstawowej, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2018.

 

Program nauczania Teresy Król: „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 6 szkoły podstawowej, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2019.

 

Program nauczania Teresy Król: „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 7 szkoły podstawowej, Wydawnictwo

Rubikon, Kraków 2017.

 

Program nauczania Teresy Król: „Wędrując ku dorosłości”. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klasy 8 szkoły podstawowej, Wydawnictwo Rubikon, Kraków 2019.

 

 

Cele kształcenia wymagania ogólne

I.

Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka. Wnoszenie pozytywnego wkładu w życie swojej rodziny.

II.

Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec siebie.

III.

Pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania. Pokonywanie trudności okresu dorastania.

IV.

Kształcenie umiejętności przyjęcia integralnej wizji osoby. Wybór i urzeczywistnianie wartości służących osobowemu rozwojowi. Kierowanie własnym rozwojem,

podejmowanie wysiłku samowychowawczego zgodnie z uznawanymi normami

i wartościami. Poznawanie, analizowanie i wyrażanie uczuć. Rozwiązywanie problemów.

V.

Pozyskanie wiedzy na temat organizmu ludzkiego i zachodzących w nim zmian rozwojowych

w okresie prenatalnym i postnatalnym oraz akceptacja własnej płciowości. Przyjęcie integralnej wizji ludzkiej seksualności. Umiejętność obrony własnej intymności i nietykalności seksualnej oraz

szacunek dla ciała innej osoby.

VI.

Uświadomienie i uzasadnienie potrzeby przygotowania do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny. Zorientowanie w zakresie i komponentach składowych postawy odpowiedzialnego rodzicielstwa.

VII.

Korzystanie ze środków przekazu, w tym z internetu, w sposób selektywny, umożliwiający obronę przed ich destrukcyjnym oddziaływaniem.

 

 

Tematyka zajęć klasa IV

 

1. Wspólnota domu, serca i myśli – funkcje rodziny.

2. Witaj w domu – funkcje prokreacyjna i opiekuńcza.

3. Zasady i normy – funkcje wychowawcza i socjalizacyjna.

4. Miłość, która scala – funkcje psychiczno-uczuciowa i kontrolna.

5. Jesteśmy razem – funkcje rekreacyjno-towarzyska, kulturowa i ekonomiczna.

6. Człowiek istota płciowa.

7. Przekazywanie życia (dla grupy dziewcząt)

8. Przekazywanie życia (dla grupy chłopców

9. U progu dojrzewania (dla grupy dziewcząt)

10. U progu dojrzewania (dla grupy chłopców)

11. Rodzi się dziecko (dla grupy dziewcząt)

12. Rodzi się dziecko (dla grupy chłopców

13. Intymność (dla grupy dziewcząt)

14. Intymność (dla grupy chłopców)

15. Obrona własnej intymności (dla grupy dziewcząt)

16. Obrona własnej intymności (dla grupy chłopców

17. Koleżeństwo.

18. Dobre wychowanie,

19. Internet świat prawdziwy czy nieprawdziwy?

     

    Tematyka spotkań Klasa V

     

1.Gdzie dom, tam serce twoje

2.Rodzina – moje okno na świat

3. Emocje i uczucia.

4. Porozmawiajmy.

5.Swięta coraz bliżej.

6. Zaplanuj odpoczynek

7. Mądry wybór w świecie gier.

8. Uprzejmość i uczynność.

9. Poszukiway przyjaciel.

10.Moje ciało (lekcja dla grupy dziewcząt)

11. Moje ciało ( lekcja dla grupy chłopców)

12.Dojrzewam. (lekcja dla grupy dziewcząt)

13. Dojrzewam (lekcja dla grupy chłopców)

14. Dbam o higienę. (lekcja dla grupy dziewcząt)

15. Dbam o higienę. (lekcja dla grupy chłopców)

16. Zdrowy styl życia (lekcja dla grupy dziewcząt)

17. Zdrowy styl życia. (lekcja dla grupy chłopców)

18. Zrozumieć siebie i innych.(lekcja dla grupy dziewcząt)

19. Zrozumieć siebie i innych (lekcja dla grupy chłopców)

 

Treści nauczania w klasie VI

 

1. Z rodziny się wyrasta.

2. Rodzinne wychowanie.

3. Rozwój ku dojrzałości i odpowiedzialności.

4. Sztuka rozmowy.

5. Gdy trudno się porozumieć.

6. O presji rówieśniczej.

7. Zarządzanie sobą (lekcja dla grupy dziewcząt)

8.Zarządzanie sobą (lekcja dla grupy chłopców)

9. Mój styl to zdrowie (lekcja dla grupy dziewcząt)

10. Mój styl to zdrowie (lekcja dla grupy chłopców)

11. Dojrzewam do kobiecości (lekcja dla grupy dziewcząt)

12. Dojrzewam do męskości (lekcja dla grupy chłopców)

13. Mam swoją godność (lekcja dla grupy dziewcząt)

14. Mam swoją godność (lekcja dla grupy chłopców)

15. Media – wybieram świadomie, korzystam bezpiecznie.

17. Stalking, hejting, cyberprzemoc (lekcja dla grupy dziewcząt)

18. Stalking, hejting, cyberprzemoc (lekcja dla grupy chłopców)

19. Jak mogę ci pomóc?

20. Czasami pod górkę. Trudności w okresie dojrzewania.

 

Tematyka zajęć klasa VII

 

1. Rozwój człowieka.

2. Dojrzałość, to znaczy...

3. Dojrzewanie – rozwój fizyczny (grupa dziewcząt)

4. Dojrzewanie – rozwój fizyczny (grupa chłopców)

5. Zmiany psychiczne w okresie dojrzewania (grupa dziewcząt)

6. Zmiany psychiczne w okresie dojrzewania (grupa chłopców)

7. Pierwsze uczucia.

8. Przekazywanie życia (grupa dziewcząt)

9. Przekazywanie życia (grupa chłopców)

10. Mężczyzna i kobieta – układ rozrodczy (grupa dziewcząt)

11. Mężczyzna i kobieta – układ rozrodczy (grupa chłopców)

12. Czas oczekiwania.

13. Pierwsze kroki w szczęśliwe dzieciństwo (grupa dziewcząt)

14. Pierwsze kroki w szczęśliwe dzieciństwo (grupa chłopców)

15. Komunikacja w rodzinie.

16. Savoir-vivre, czyli zasady dobrego wychowania.

17. Utrata wolności. Zagrożenia. Uzależnienie chemiczne,

18. Uzależnienie behawioralne.

19. Ludzkie drogowskazy.

 

Tematyka spotkań klasa VIII

 

1. Budowanie relacji międzyosobowych.

2. Na początek: zakochanie.

3. O etapach i rodzajach miłości.

4. Rozwój pschoseksualny człowieka..(lekcja dla grupy dziewcząt)

5.  Rozwój pschoseksualny człowieka..(lekcja dla grupy chłopców)

6. Seksualność czowieka .(lekcja dla grupy dziewcząt)

7. Seksualność człowieka .(lekcja dla grupy dla chłopcow)

8. Przedwczesna inicjacja seksualna..(lekcja dla grupy dziewcząt)

9. Przedwczesna inicjacja seksualna..(lekcja dla grupy chłopców)

10. Choroby przenoszone drogą płciową.

11. Aids.

12. Metody rozpoznawania płodności.(lekcja dla grupy dziewcząt)

13. Metody rozpoznawania płodności.(lekcja dla grupy chłopców)

14. Antykoncepcja i środki wczesnoporonne.(lekcja dla grupy dziewczym)

15. Antykoncepcja i środki wczesnoporonne.(lekcja dla grupy chłopców)

16. Niepłodność i wielkie pragnienie dziecka.

17. Inicjacja seksualna. Czy warto czekać?

18. Dojrzałość do małżeństwa.

19. Wobec choroby, cierpienia i śmierci.

 

 

PODSTAWA PROGRAMOWA  WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE

SZKOŁA PODSTAWOWA   KLASY IV-VIII

 

Cele kształcenia

– wymagania ogólne

I.

Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka

; wnoszenie pozytywnego wkładu w życie swojej rodziny

II.

Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec siebie.

III.

Pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania; pokonywanie trudności okresu dorastania.

IV.

Przyjęcie integralnej wizji osoby;wybór i urzeczywistnianie wartości służących osobowemu rozwojowi; kierowanie własnym rozwojem, podejmowanie wysiłku samowychowawczego zgodnie z uznawanymi normami i wartościami; poznawanie, analizowanie i wyrażanie uczuć; rozwiązywanie problemów.

V.

Znajomość organizmu ludzkiego i zachodzących w nim zmian oraz akceptacja własnej płciowości; przyjęcie integralnej wizji ludzkiej seksualności; umiejętność obrony własnej intymności i nietykalności seksualnej oraz szacunek dla ciała innej osoby.

VI.

Korzystanie ze środków przekazu w sposób selektywny, umożliwiający obronę przed ich destrukcyjnym oddziaływaniem.

VII.

Umiejętność korzystania z systemu poradnictwa dla dzieci i młodzieży

Treści nauczania– wymagania szczegółowe

1.

Rodzina jako miejsce rozwoju człowieka i relacji międzyludzkich.

Struktura rodziny: rodzina wielopokoleniowa, rodzina pełna, rodzina niepełna, rodzina zrekonstruowana. Miejsce dziecka w rodzinie

2.Funkcje rodziny: prokreacyjna, opiekuńcza, wychowawcza, konomiczna, religijna i profilaktyczna oraz ich znaczenie na poszczególnych etapach rozwoju człowieka.

3.

Wartości związane z seksualnością człowieka: męskość, kobiecość, miłość, małżeństwo, rodzicielstwo.

Znaczenie odpowiedzialności w przeżywaniu własnej płciowości oraz budowaniu trwałych i szczęśliwych więzi.

4.

Główne funkcje płciowości: wyrażanie miłości, budowanie więzi i rodzicielstwo, wzajemna pomoc i uzupełnianie, integralna współpraca płci. Odpowiedzialność za sferę seksualną i prokreację.

5.

Macierzyństwo i ojcostwo - podstawowa wiedza dotycząca budowy i funkcjonowania układu rozrodczego człowieka.

6.

Życie jako fundamentalna wartość. Planowanie dzietności rodziny.

Przygotowanie kobiet  i mężczyzn na poczęcie dziecka, odpowiedzialne rodzicielstwo. Opieka prekoncepcyjna i prenatalna.

7.

Płodność wspólną sprawą kobiety i mężczyzny. Fizjologia płodności i jej neurohormonalne uwarunkowania. Metody rozpoznawania płodności.

8.

Problem niepłodności: rodzaje, przyczyny, skutki, profilaktyka i leczenie.

9.

Ciąża i poród, przyjęcie dziecka jako nowego członka rodziny.

10.

Gotowość członków rodziny na przyjęcie dziecka z niepełnosprawnością – aspekt medyczny, psychologiczny, społeczny.

11.

Antykoncepcja i jej rodzaje – aspekt medyczny, psychologiczny i moralny.

12.

Opiekuńcza funkcja rodziny w aspekcie rozwoju człowieka:

faza prenatalna, narodziny, faza niemowlęca, wczesnodziecięca,  przedpokwitaniowa, dojrzewania, młodości, wieku średniego, wieku późnego.

13.

Wychowawcza wartość rodziny .

14.

Dojrzewanie; zmiany fizyczne i psychiczne; zróżnicowane, indywidualne tempo rozwoju.Rozumienie i akceptacja kryteriów dojrzałości iologicznej, psychicznej i społecznej.

15.

Cielesność, płciowość, seksualność.  Różnice w rozwoju sychoseksualnym dziewcząt i chłopców; identyfikacja z własną płcią; postawy i wzajemne oczekiwania.

16.

Dojrzałość do małżeństwa oraz motywy jego zawierania; czynniki warunkujące trwałość i powodzenie małżeństwa.

17.

Związek pomiędzy aktywnością seksualną a miłością i dpowiedzialnością;

Problemy związane z przedmiotowym traktowaniem człowieka w  dziedzinie seksualnej.  Przyczyny,  skutki i profilaktyka przedwczesnej inicjacji seksualnej.

18.

Prawo człowieka do intymności i ochrona tego prawa. Postawy asertywne i ich kształtowanie.

19.

Szacunek dla ludzkiego ciała; higiena okresu dojrzewania; troska o drowie: właściwe odżywianie, odpowiedni strój , sen, i aktywność fizyczna.

20.

Choroby przenoszone drogą płciową ; specyfika, rozwój i objawy ; drogi przenoszenia  zakażenia, profilaktyka, aspekt społeczny, medyczny, etyczny. Chory na AIDS w rodzinie.

21.

Zagrożenia okresu dojrzewania: uzależnienia chemiczne i behawioralne,presja seksualna, pornografia, prostytucja nieletnich.

22.

Problemy wieku młodzieńczego i sposoby radzenia sobie z nimi, pomoc w rozeznaniu  sytuacji wymagających porady lekarza lub innych specjalistów

23.

Relacje międzyosobowe , ich znaczenie w rozwoju społeczno – emocjonalnym ; istota  koleżeństwa i przyjaźni,  sympatie młodzieńcze; pierwsze fascynacje, zakochanie, miłość; miłość platoniczna, miłość młodzieńcza, miłość dojrzała, wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy, współpraca, empatia.

24.

Osoba z niepełnosprawnością jako partner w koleżeństwie, przyjaźni, miłości.

25.

Umiejętność obrony własnych poglądów. Radzenie sobie w sytuacji konfliktu, presji grupy, stresu.

26.

Zasady savoir - vivre'u w domu rodzinnym i różnych sytuacjach  społecznych.

27.

Komunikacja werbalna i niewerbalna i jej znaczenie w relacjach interpersonalnych.

28.

Wzajemna pomoc w obowiązkach domowych. Praca, rekreacja, świętowanie. Postawy wobec osób chorych i niepełnosprawnych. Pomoc, zrozumienie, miłość i troska.

29.

Towarzyszenie osobom umierającym i rodzinie przeżywającej żałobę.

30.

Więź rodzinna, związki uczuciowe i relacje w rodzinie; budowanie prawidłowych relacji .  Różnice w ocenianiu rzeczywistości przez dziadków, rodziców, dzieci . Przyczyny konfliktów i sposoby ich rozwiązywania. Umiejętność komunikowania swoich uczuć. Odpowiedzialność wszystkich członków za atmosferę panującą w rodzinie.

31.

Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, organizacja i przeżywanie wolnego czasu.

32.

Rola autorytetów w życiu człowieka.

33.

Pożyteczna aktywność młodzieży i jej udział w życiu społecznym poprzez: wolontariat, stowarzyszenia, grupy nieformalne i aktywność indywidualną; wrażliwość na osoby potrzebujące pomocy i konkretne sposoby jej udzielania.

34.

Korzystanie ze środków społecznego przekazu; zasady i kryteria wyboru.

Świat rzeczywisty i świat wirtualny: gry komputerowe, Internet, portale społecznościowe.

35.

Odpowiedzialność za własny rozwój : samowychowanie.

36.

Instytucjonalna pomoc rodzinie w sytuacji: choroby, uzależnienia, ubóstwa

, bezrobocia ,  zachowań ryzykownych, problemów pedagogicznych, psychologicznych, prawnych. Do zadań szkoły w zakresie realizacji wychowania do życia w rodzinie należy w szczególności:

1)

wspieranie wychowawczej roli rodziny;

2)

współpraca z rodzicami w zakresie prawidłowych relacji między nimi a dzieckiem;

3)

wskazanie norm życia społecznego, pomoc w interioryzacji i ich wspólne przestrzegani e;

4)

stymulowanie procesu samowychowania;

5)

pomoc we właściwym przeżywaniu okresu dojrzewania;

6)

wzmacnianie procesu identyfikacji z własną płcią;

7)

wspieranie rozwoju moralnego i kształtowania hierarchii wartości;

8)

promowanie integralne j wizji seksualności człowieka; ukazanie jedności pomiędzy aktywnością seksualną a miłością i odpowiedzialnością;

9)

tworzenie klimatu dla koleżeństwa, przyjaźni oraz szacunku dla człowieka;

10)

pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne;

11)

informowanie o możliwościach pomocy  –  system poradnictwa dla dzieci i młodzieży;

12)

ukazywanie roli mediów i ich znaczenia dla człowieka i społeczeństwa.

 

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: uczeń słabowidzący

1. Właściwe umiejscowienie dziecka w klasie: 

- zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, 

- zapewniające właściwe oświetlenie oraz widoczność, 

2. Umożliwienie dogodny dostęp do tablicy (możliwość łatwego podejścia,  gdy uczeń nie rozpoznaje pisma ze swojego miejsca); 

3. Podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska; 

4. Udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej;

5. Ograniczanie wszelkich błyszczących powierzchni o niepożądanym odblasku; 

6. Unikanie podczas zapisów na tablicy innych kolorów kredy niż biały i żółty; 

7. Zachęcanie ucznia do korzystania z przyborów pisarskich o ciemnej, równomiernej kresce; 

8. Zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową  ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań); 

9. Częste zadawanie pytania- „co widzisz?” w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych;  - słowne objaśnianie wszystkiego co ma zrobić uczeń, aby w pełni mógł uczestniczyć  w zajęciach;

10. Wyróżnienie ważnych treści za pomocą markera;

11. Ograniczenie ilości materiałów do czytania;

12. Umożliwienie pracy z użyciem sprzętu wspomagającego widzenie np. laptop, lupa,

13. Przewaga odpowiedzi ustnych nad pisemnymi.

 

Sposoby dostosowania wymagań edukacyjnych: uczeń słabosłyszący

- zapewnienie dobrego oświetlenia klasy oraz miejsca dla dziecka w pierwszej ławce  w rzędzie od okna. Uczeń będąc blisko nauczyciela ( od 0,5 do 1.5 m ), którego twarz jest dobrze oświetlona, może słuchać jego wypowiedzi i jednocześnie odczytywać mowę z ust; 

- umożliwienie dziecku odwracania się w kierunku innych kolegów odpowiadających na lekcji, co ułatwi lepsze zrozumienie ich wypowiedzi;

- mówienie do dziecka wyraźnie używając normalnego głosu i intonacji, unikanie gwałtownych ruchów głową czy nadmiernej gestykulacji;

- dbanie o spokój i ciszę w klasie, eliminowanie zbędnego hałasu w czasie zajęć;

- upewnianie się czy polecenia kierowane do całej klasy są właściwie rozumiane przez dziecko niedosłyszące. W przypadku trudności zapewnienie mu dodatkowego wyjaśnienia, sformułowania inaczej polecenia, używając prostego, znanego dziecku słownictwa; 

- dostosowanie tempa pracy do możliwości ucznia z wadą słuchu, który może mieć trudności z równoczesnym wykonywaniem kilku czynności w tym samym czasie ( nie jest w stanie słuchać nauczyciela - co wymaga obserwacji jego twarzy - jednocześnie otworzyć książkę na odpowiedniej stronie i odnaleźć wskazane ćwiczenie); 

- w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy  ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych słów, itp.)

- zwracanie się do dziecka niesłyszącego, zadawanie pytań w celu zmobilizowania go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwienia mu lepszego zrozumienie tematu;

- stosowanie ćwiczenia w pisaniu ze słuchu tylko wyrazów lub zdań, wcześniej  z dzieckiem utrwalonych, w oparciu o znane mu słownictwo.  Jeżeli pisanie ze słuchu sprawia dziecku niedosłyszącemu duże trudności można je zastąpić inną formą ćwiczeń w pisaniu.

- wydłużanie czasu na opanowanie koniecznych i podstawowych wiadomości zawartych w programie nauczania;

-  należy szczególnie doceniać własną aktywność i wkład pracy ucznia, a także jego stosunek do obowiązków szkolnych  ( systematyczność, obowiązkowość, dokładność ).